اشتباه رایج در طراحی لباس فرم موضوعی است که بسیاری از مدیران منابع انسانی، طراحان لباس سازمانی و صاحبان کسب‌وکار از آن غافل می‌شوند. لباس کار و فرم، یک ابزار صرفاً تزئینی نیست، بلکه بخشی از هویت بصری سازمان و یکی از عوامل مؤثر بر بهره‌وری، رضایت کارکنان و تصویر ذهنی مشتریان است. در بسیاری از شرکت‌ها، عدم دقت در طراحی لباس فرم باعث نارضایتی پرسنل و ایجاد مشکلات عملکردی می‌شود. این مقاله به بررسی ۵ اشتباه رایج در طراحی لباس فرم می‌پردازد و راهکارهایی عملی برای رفع آنها ارائه می‌دهد.
نادیده گرفتن راحتی و ارگونومی در طراحی لباس فرم
یکی از اصلی‌ترین معیارهای موفقیت لباس فرم، راحتی در پوشش روزانه است. پرسنلی که روزانه ۸ تا ۱۲ ساعت لباس کار را به تن دارند، در صورت عدم راحتی دچار خستگی زودرس، کاهش تمرکز، درد عضلانی و کاهش انگیزه خواهند شد. متأسفانه برخی طراحان، تنها به زیبایی یا هماهنگی رنگ‌ها توجه میکنند و جنبه ارگونومیک لباس فرم را نادیده می‌گیرند.
نشانه‌های طراحی غیراستاندارد لباس فرم:
- کشیدگی یا سفتی در قسمت شانه‌ها و آرنج
- تعریق شدید به دلیل عدم تهویه یا چسبندگی به بدن
- محدودیت در حرکت برای شغل‌های پرتحرک مانند فروش حضوری یا انبارداری
راهکارها:
- استفاده از پارچه‌های راحت و تنفس‌پذیر (مثل ترکیب پنبه و پلی استر)
- طراحی الگو با الهام از لباس‌های فرم سازمان های بین المللی که استانداردهای یونیفرم را کامل رعایت میکنند.
- ایجاد فضای آزمایشی برای کارمندان جهت تست لباس قبل از نهایی‌سازی طرح
مثال:
یکی از شرکت خدماتی در تهران، پس از نظرسنجی از کارکنان خود، لباس‌هایی با تهویه جانبی و پارچه پنبه‌ای سبک طراحی کرد و طبق گزارش منابع انسانی، رضایت شغلی در تابستان تا ۳۵٪ افزایش یافت.
استفاده از پارچه نامناسب با شرایط محیطی و کاری
لباس فرم نه‌تنها باید زیبا باشد، بلکه باید بتواند از بدن در برابر شرایط محیطی محافظت کند. انتخاب پارچه بدون توجه به محیط فیزیکی (گرما، سرما، رطوبت، تماس با مواد شیمیایی یا خطرناک) یکی از پرتکرارترین اشتباهات در طراحی است.
پارچه نامناسب یک اشتباه رایج در طراحی لباس فرم:
- استفاده از پارچه های نازک و کم دوام که در محیط‌های صنعتی موجب پارگی زودهنگام می‌شود.
- لباس‌های که کاملا از پلی‌استر با جنس سنگین و نامرغوب تهیه می‌شوند، در محیط های گرم، منجر به ایجاد قارچ‌های پوستی و تعریق مفرط می‌شوند.
- استفاده از رنگ‌های روشن در محیط‌های پرگردوغبار، خیلی زود ظاهری کثیف پیدا میکنند.
راهکارها:
- بررسی دمای محل کار، نوع فعالیت بدنی، تماس با اشیاء تیز یا شیمیایی
- استفاده از پارچه‌های ترکیبی مثل ترگال کج‌راه (برای مشاغل صنعتی) یا نخی کشی برای مشاغل خدماتی
- استفاده از پارچه‌های نانو ضدآب، ضدلک و ضدباکتری برای کادر درمان یا آشپزخانه‌ها
توصیه تخصصی:
حتماً کشسانی، نفوذپذیری هوا و دوام رنگ روی نمونه پارچه‌ها تست شود و از برندهای پارچه معتبر خریداری گردد.
بی‌توجهی به تفاوت‌های جنسیتی، فیزیکی و سطح شغلی
پوشش برای یک خانم جوان در موقعیت شغلی مدرن با قد ۱۶۰ سانتی‌متر، با یک خانم مسن تر با جثه بزرگ و محیط سنتی، تفاوت بسیاری دارد که این مورد در مورد آقایان هم صدق میکند بنابراین طراحی یک مدل ثابت برای همه کارکنان، با هر موقعیت و سطح شعلی و هر جنسیت و سنی، نه‌تنها باعث نارضایتی می‌شود بلکه حس تعلق سازمانی را نیز کاهش می‌دهد.
آثار بی‌توجهی به سطح شغلی، سن و جنست کارکنان:
- احساس خجالت و کاهش اعتماد به‌نفس در برخی افراد به دلیل لباس فرم تنگ یا اور سایز
- نارضایتی افراد قد بلند یا درشت‌اندام از آستین کوتاه یا تنگی یونیفرم
- بروز اختلاف میان کارکنان به دلیل تفاوت های موجود
راهکارها:
- تهیه دو یا سه طراحی مجزا برای افراد با رنج سنی و موقعیت و جنسیت متفاوت برای داشتن حق انتخاب
- سایزبندی کامل از ۳۶ تا ۶۰ با جدول راهنمای دقیق سایز
- طراحی با پوشش اسلامی برای بانوان که در عین حال استاندارهای زیبایی و راحتی را داشته باشد.
نکته روان‌شناسی:
بر طبق تحقیقات، لباس فرمی که بر اساس ویژگی‌های فردی طراحی شده باشد، حس «تقدیر شدن» و «احترام سازمان» را به‌شدت افزایش می‌دهد.
ناهماهنگی با هویت بصری برند و فضای کاری
لباس فرم، نماد دیداری برند شماست. مشتری پیش از تعامل با خدمات یا محصول، ابتدا ظاهر کارکنان را می‌بیند. استفاده از رنگ، لوگو، طراحی و در کل یونیفرم نامرتبط با برند، اثری منفی در ذهن مخاطب ایجاد میکند.
نادیده گرفتن هویت بصری سازمان، اشتباهی رایج طراحی لباس فرم
- استفاده از رنگ‌های غیر رسمی و صمیمی در شرکت‌های رسمی مانند بیمه یا بانک
- حذف لوگو یا قرار دادن آن در محل نامناسب و ناخوانا
- عدم تطابق رنگ لباس با رنگ برند، دکوراسیون محیط یا تبلیغات
راهکارها:
- استفاده از رنگ سازمانی در آستر، یقه یا نوارهای جانبی در کنار رنگ اصلی یونیفرم
- درج لوگو به صورت گلدوزی با رنگ متضاد و اندازه استاندارد
- تطبیق طراحی لباس با زبان برند؛ مثلا استفاده از برش‌های ساده در شرکت‌های رسمی، و فرم‌های فانتزی در رستوران‌های مدرن
نادیده گرفتن بازخورد و تجربه کارکنان
هیچ کسی به‌اندازه خود کارکنان از مشکلات لباس فرم آگاه نیست. طراحی و خرید همراه با مشورت کارکنان (با نظر گرفتن سلیقه شخصی آن ها در حیطه‌ای مشخص که به هویت بصری برند آسیبی نرساند) منجر به افزایش حس همدلی و تعهد به سازمان می‌شود و از نکات ضروری در رهبری یک کسب و کار چه کوچک و چه بزرگ است.
پیامدهای در نظر نگرفتن سلیقه و خواسته کارکنان در تهیه لباس فرم:
- تخریب برند و نارضایتی کارکنان و در نهایت از بین رفتن حس تعهد
- بروز اعتراض کارکنان و کاهش بهره‌وری آن ها
- بی‌اعتمادی و عدم تعلق نسبت به مدیریت و منابع انسانی
راهکارها:
- برگزاری نظرسنجی پیش از نهایی‌سازی طرح
- ارائه دادن طرح های مختلف با در نظر گرفتن هویت برند سازمان و شرایط کارکنان
- خرید از فروشگاه های تخصصی طراحی و فروش لباس فرم که امکان مشاوره و شخصی سازی را بر اساس نیاز های سازمان و کسب و کار فراهم میکنند.
نتیجه‌گیری
طراحی لباس فرم باید با دیدی فراتر از زیبایی‌شناسی انجام شود. هر تصمیم اشتباه در طراحی لباس فرم اعم از انتخاب پارچه، فرم، رنگ و یا نادیده گرفتن صدای کارکنان می‌تواند بر کارایی، انگیزه و تصویر برند اثر منفی بگذارد. این فرآیند باید به‌صورت چندمرحله‌ای، تعاملی و مبتنی بر بازخورد واقعی انجام شود.
لباس فرم، باید به گونه ای باشد که کارکنان با پوشیدن آن به شغل و سازمان افتخار کنند، مشتریان آن را به خاطر بسپارند، و با هویت برند هماهنگ باشد.
سوالات متداول
با مشارکت دادن آنها در فرآیند طراحی، نمونهسازی و دریافت بازخورد منظم.
هماهنگی رنگ لباس با رنگ برند باعث تقویت هویت بصری، اعتماد مشتری و انسجام در تیم می‌شود.
بدون دیدگاه